Een merkelcelcarcinoom (MCC) is een zeldzame, maar bijzonder agressieve vorm van huidkanker, die snel kan uitzaaien. Dit kankertype ontstaat in de merkelcellen, die zich in de opperhuid en de haarfollikels bevinden, dicht tegen de zenuwuiteinden aan. Als deze cellen ongecontroleerd gaan delen, kan er een kwaadaardig gezwel op de huid ontstaan. Zo’n tumor heet een merkelcelcarcinoom. Vanwege de associatie tussen merkelcellen en zenuwuiteinden worden tumoren die deze cellen aantasten, ‘neuro-endocrien’ genoemd. Het neuro-endocriene systeem reguleert de afgifte van hormonen.
Meestal verschijnt MCC op aan de zon blootgestelde plaatsen, met name het gezicht, de hals, de benen en de armen. Dit type huidkanker kan snel invasief worden, waarbij nieuwe gezwellen kunnen ontstaan op de huid rondom de primaire tumor. Kankercellen kunnen ook uit het oorspronkelijke gezwel ontsnappen en zich in andere organen nestelen, waar ze metastasen vormen. Deze metastasen bestaan uit kankercellen afkomstig van het merkelcelcarcinoom en moeten dus worden behandeld als MCC.
Verschillende risicofactoren lijken de kans op een merkelcelcarcinoom (MCC) te vergroten. Blootstelling aan ultraviolette of uv-stralen van de zon (natuurlijk uv) en/of zonnebanken (kunstmatig uv) is ontegensprekelijk een risicofactor. Een infectie met het merkelcelpolyomavirus (MCV of MCPyV) zou ook een rol kunnen spelen bij het ontstaan van deze kanker.
Het beperken van blootstelling aan uv-straling is de beste manier om het risico op huidkanker te verminderen.
Houd rekening met de uv-index. Is die hoger dan 3, volg dan de drie basisadviezen, die verband houden met schaduw, kleding en zonnecrème (zie hieronder).
Net zoals bij melanoom, zijn er verschillend preventiemaatregelen om het risico op MCC te verminderen:
Behoor je tot een risicogroep? Heeft je huid afwijkingen (bultjes, verdachte vlekken, een wond die niet geneest…)? Bespreek dit best met je arts.
Een merkelcelcarcinoom (MCC) verschijnt meestal op de aan de zon blootgestelde delen van de huid, zoals het gezicht, de hals, de armen en de benen, maar kan overal op het lichaam voorkomen. De tumor manifesteert zich doorgaans eerst als een klein, roze, rood of paars bultje, dat meestal pijnloos is. Soms kan de huid bovenop de tumor barsten en gaan bloeden.
De tumor groeit snel en kan zich in de vorm van nieuwe bultjes verspreiden op de omliggende huid. Deze gezwellen kunnen ook de nabijgelegen lymfeklieren bereiken. Na verloop van tijd kunnen ze zo groot worden dat ze zichtbaar of voelbaar zijn.
MCC is zeldzaam en kan lijken op andere, vaker voorkomende, soorten huidkanker of huidproblemen. Het is cruciaal om elke nieuwe, groeiende of veranderende vlek, bult of afwijking op je huid zo snel mogelijk door een arts te laten onderzoeken. Zo kan hij/zij de oorzaak ervan achterhalen en indien nodig een behandeling opstarten. Hoe eerder huidkanker wordt ontdekt, hoe gemakkelijker die te behandelen is.
De belangrijkste curatieve behandelingen van merkelcelcarcinoom (MCC):
Aarzel nooit om vragen te stellen aan het zorgteam (artsen, verpleegkundigen…) en herhaal je vragen indien nodig, totdat je een begrijpelijk antwoord krijgt. Probeer in dialoog te gaan met je zorgverleners. Zo kun je samen in vertrouwen de best mogelijke beslissingen nemen.
Het doel van elke behandeling is om kankercellen te vernietigen. Helaas kunnen hierbij ook gezonde cellen worden beschadigd en bijwerkingen worden veroorzaakt. Deze bijwerkingen kunnen sterk van elkaar verschillen, afhankelijk van de behandeling en de patiënt.
In elk geval is het aangeraden om je arts te vragen aan welke nevenwerkingen je je kan verwachten en waar je op moet letten.
De oncologisch zorgcoördinator is een verpleegkundige, gespecialiseerd in kanker, die zorgt voor de praktische uitvoering van de door het multidisciplinair team voorgeschreven behandeling en die de patiënt de hele duur van zijn of haar zorgtraject in het ziekenhuis begeleidt.
Tijdens je behandeling is de oncologisch zorgcoördinator je belangrijkste aanspreekpunt. Hij/zij maakt integraal deel uit van je zorgteam, woont al je consultaties bij en coördineert al je afspraken. Je zorgcoördinator is makkelijk bereikbaar, telefonisch of via e-mail, om je vragen te beantwoorden.
Follow-up na de behandeling
Na de behandeling is het van belang dat je gezondheidstoestand wordt opgevolgd. Over het algemeen is huidkanker een teken dat je huid is beschadigd door ultraviolet of uv-straling, zodat de kans bestaat dat er bij jou nog andere huidkankers – van hetzelfde of een ander type – worden vastgesteld. Je krijgt een persoonlijk schema van consultaties en aanvullende onderzoeken (bloedonderzoek, beeldvorming…). Die gebeuren in het begin op regelmatige basis, maar vervolgens geleidelijk minder frequent. Als er tussen twee controles nieuwe aandoeningen of symptomen optreden, is het aangeraden zo snel mogelijk je arts op de hoogte te brengen.
Tijdens de controle onderzoekt de specialist niet alleen de plaats waar zich de primaire tumor of het postoperatieve litteken bevindt, maar ook de hele huid, en dit minimaal een keer per jaar. Daarnaast onderzoekt hij/zij de lymfeklieren door palpatie of betasting met hand.
Wat kun jezelf doen?
Ter aanvulling van de controle door de specialist is het wenselijk je huid eens in de twee tot drie maanden zelf nauwgezet te onderzoeken op mogelijke veranderingen. Hierbij is het van belang oog te hebben voor verschillende afwijkingen:
Na de behandeling voor MCC moet je ook letten op eventuele
zwellingen van de lymfeklieren, bijvoorbeeld in de hals en oksels.
In het geval van een verandering of meerdere veranderingen maak je
best meteen een afspraak bij je controlearts.
Heb je nog andere vragen, bel dan naar Kankerinfo: 0800 15 801
Genezing of remissie?
Remissie betekent een vermindering of volledige verdwijning van tekens die wijzen op de aanwezigheid van kanker. Als alle symptomen zijn verdwenen, is er sprake van volledige remissie. Dat betekent niet noodzakelijk dat de aandoening volledig en permanent voorbij is. Mogelijk hebben sommige kankercellen het overleefd en zijn ze te klein om te worden gedetecteerd. Maar ze kunnen wel het begin zijn van een toekomstige herval. Pas als er nog een extra periode is overbrugd, waarbij medische onderzoeken geen enkele afwijking of kankercel meer kunnen detecteren, is er sprake van genezing. De duur van deze periode hangt af van het kankertype.
Hoe lang moet je wachten op blijvende genezing?
Gemiddeld duurt het vijf jaar voor een kankerpatiënt die geen behandeling meer nodig heeft, genezen wordt verklaard. Maar voor sommige kankertypes kan dat al vroeger gebeuren, terwijl er in zeldzame gevallen na vijf jaar toch nog herval mogelijk is. De algemene regel is dat hoe langer een remissie duurt, hoe groter de kans wordt op blijvende genezing.
