Mesothelioom is een zeldzame vorm van kanker die ontstaat in het mesothelium of mesotheel, de dunne weefsellaag die veel inwendige organen omhult en beschermt. De voornaamste oorzaak van deze kanker is de blootstelling aan asbest. Net als andere kankers wordt mesothelioom gekenmerkt door een tumor, een opeenhoping van abnormale cellen, die zich op een ongecontroleerde manier vermenigvuldigen.
Wanneer een dergelijke tumor zich verder ontwikkelt, kan hij de organen die direct in contact staan met het mesotheel, evenals de nabijgelegen lymfeklieren, binnendringen. De kankercellen kunnen ook naar andere, verder gelegen organen uitzaaien Ze vormen daar secundaire tumoren die metastasen worden genoemd. Omdat deze uitzaaiingen afkomstig zijn van het carcinoom in het mesotheel, moeten ze op dezelfde manier worden behandeld als het mesothelioom.
De meest voorkomende types mesothelioom zijn die van de pleura, longvlies of het longmembraan en het peritoneum of buikvlies. Ze worden voornamelijk veroorzaakt door asbest.
Asbest
De beste manier om het risico op mesothelioom te verminderen, is om nooit met asbest in aanraking te komen. Wanneer dit absoluut noodzakelijk is, moeten de beschermingsmaatregelen strikt worden gevolgd.
Hoewel het gebruik van asbest al meer dan 20 jaar verboden is, komt de kankerverwekkende stof nog altijd vaak voor in woningen en andere gebouwen. Asbest bevindt zich onder andere in golfplaten, bloembakken, afvoerbuizen, isolatie van verwarmingsbuizen en van huishoudelijke apparaten. Er is geen bijzonder gevaar zolang de materialen in goede staat zijn. De asbestvezels zijn dan ingesloten en kunnen niet in de omgeving vrijkomen. Maar zodra de materialen beschadigd raken, moet men uiterst voorzichtig handelen door de beschermingsinstructies te volgen of professionals in te schakelen voor asbestsanering.
Beroepsmatige blootstelling aan andere schadelijke stoffen
Op de werkvloer moeten personen zich niet alleen tegen asbest beschermen, maar ook passende beschermende maatregelen nemen als ze worden blootgesteld aan keramische vezels, beryllium en alle chemische kankerverwekkende stoffen.
Roken
Roken is een risicofactor voor mesothelioom en verhoogt aanzienlijk de kans op kanker in heel wat andere organen. Het wordt daarom nadrukkelijk aangeraden niet te beginnen met roken, te stoppen met roken en passief roken (in een omgeving met tabaksrook) te vermijden.
De symptomen van mesothelioom treden meestal op in een vergevorderd stadium van de ziekte.
De meest voorkomende algemene symptomen:
Symptomen die verband houden met pleuraal mesothelioom:
Symptomen die verband houden met peritoneaal mesothelioom:
Let wel, deze symptomen zijn niet specifiek voor mesothelioom. Ze kunnen ook wijzen op andere, vaak onschuldige, gezondheidsproblemen. Als je een of meer van deze symptomen opmerkt, raadpleeg dan je arts.
Mensen die langdurig aan asbest zijn blootgesteld, moeten echter worden onderzocht in een gespecialiseerde longafdeling.
Radiografie van de thorax (borstkas)
Bij de diagnostiek is radiografie van de thorax vaak het eerste beeldvormende onderzoek dat wordt uitgevoerd. Zo kan een onregelmatige vlek in de pleura of het longmembraan worden gedetecteerd. Als dat het geval is, zullen er andere diagnostische onderzoeken volgen.
CT-scan
Een CT-scan is veel nauwkeuriger dan een radiografie en maakt het mogelijk om kleinere letsels in de borstkas of de buik te identificeren.
Punctie en analyse van opgehoopt vocht
Mesothelioom kan leiden tot een ophoping van vloeistof daar waar de tumor zich bevindt. De arts kan een punctie van het vocht weghalen om de mogelijke aanwezigheid van kankercellen te onderzoeken.
Endoscopie
Endoscopie is een manier om pleuraal of peritoneaal mesothelioom te diagnosticeren en het stadium ervan te evalueren. Dit onderzoek stelt de arts in staat om de binnenkant van borstkas of buik te onderzoeken met behulp van een endoscoop, een dunne flexibele slang met een lampje en camera aan het uiteinde.
Biopsie
Als mesothelioom wordt vermoed, kan een biopsie van het verdachte weefsel en/of een lymfeklier worden uitgevoerd om de diagnose te bevestigen. Hierbij kan ook worden bepaald om welk type mesothelioom het gaat. Tijdens de biopsie neemt de arts, onder lokale of algemene anesthesie, een kleine hoeveelheid weefsel af met behulp van een holle naald. Het monster wordt vervolgens in een laboratorium geanalyseerd.
Er zijn nog andere diagnostische onderzoeken mogelijk:///link naar Wat is kanker? – Voornaamste diagnostische tests///
Afhankelijk van de locatie van het mesothelioom en het stadium waarin de kanker zich bevindt, zijn er voor de behandeling verschillende opties mogelijk:
Tijdens alle stadia van de behandeling en bij het streven naar een blijvend herstel staat de levenskwaliteit van de patiënt op de lange termijn voorop.
Dat geldt ook op de korte en middellange termijn zodra de ziekte chronisch wordt. In het stadium van de palliatieve zorg, wanneer de ziekte niet meer onder controle te krijgen is, heeft levenskwaliteit absolute prioriteit.
In al deze gevallen zet het medisch team al zijn knowhow in om de levenskwaliteit zo goed mogelijk te bewaken.
Meer informatie over palliatieve zorg en levenseinde.
Het doel van elke behandeling is om kankercellen te vernietigen. Helaas kunnen hierbij ook gezonde cellen worden beschadigd en bijwerkingen worden veroorzaakt. Deze bijwerkingen kunnen sterk van elkaar verschillen, afhankelijk van de behandeling en de patiënt.
In elk geval is het aangeraden om je arts te vragen aan welke nevenwerkingen je je kan verwachten en waar je op moet letten.
De oncologisch zorgcoördinator is een verpleegkundige, gespecialiseerd in kanker, die zorgt voor de praktische uitvoering van de door het multidisciplinair team voorgeschreven behandeling en die de patiënt de hele duur van zijn of haar zorgtraject in het ziekenhuis begeleidt.
Tijdens je behandeling is de oncologisch zorgcoördinator je belangrijkste aanspreekpunt. Hij/zij maakt integraal deel uit van je zorgteam, woont al je consultaties bij en coördineert al je afspraken. Je zorgcoördinator is makkelijk bereikbaar, telefonisch of via e-mail, om je vragen te beantwoorden.
Follow-up na de behandeling
Na de behandeling is het van belang dat je gezondheidstoestand wordt opgevolgd. Je krijgt een persoonlijk schema van consultaties en aanvullende onderzoeken (bloedonderzoek, beeldvorming…). Die gebeuren in het begin op regelmatige basis, maar vervolgens geleidelijk minder frequent. Als er tussen twee controles nieuwe aandoeningen of symptomen optreden, is het aangeraden zo snel mogelijk je arts op de hoogte te brengen.
Genezing of remissie?
Remissie betekent een vermindering of volledige verdwijning van tekens die wijzen op de aanwezigheid van kanker. Als alle symptomen zijn verdwenen, is er sprake van volledige remissie. Dat betekent niet noodzakelijk dat de aandoening volledig en permanent voorbij is. Mogelijk hebben sommige kankercellen het overleefd en zijn ze te klein om te worden gedetecteerd. Maar ze kunnen wel het begin zijn van een toekomstige herval. Pas als er nog een extra periode is overbrugd, waarbij medische onderzoeken geen enkele afwijking of kankercel meer kunnen detecteren, is er sprake van genezing. De duur van deze periode hangt af van het kankertype.
Hoe lang moet je wachten op blijvende genezing?
Gemiddeld duurt het vijf jaar voor een kankerpatiënt die geen behandeling meer nodig heeft, genezen wordt verklaard. Maar voor sommige kankertypes kan dat al vroeger gebeuren, terwijl er in zeldzame gevallen na vijf jaar toch nog herval mogelijk is. De algemene regel is dat hoe langer een remissie duurt, hoe groter de kans wordt op blijvende genezing.
Mesothelioom is de 32e meest voorkomende kanker in België .
In 2021, zijn 231 personen overleden ten gevolge van deze kanker in België.
Deze cijfers zijn gemiddelden. De individuele prognose hangt af van het stadium waarin de ziekte zich bevindt bij diagnose.
