Kennis over de gevaren van zonnestralen neemt af en huidkanker blijft stijgen
Resultaten Belgische uv-monitor 2023
Ongeveer 1 op 3 van alle kankers die vandaag ontdekt worden, is een type (melanome of niet-melanome) huidkanker. Daarmee is huidkanker wereldwijd en in België de meest voorkomende kanker. 1 op 5 mensen zal geconfronteerd worden met huidkanker voor de leeftijd van 75 jaar. Een groot deel van de huidkankers is te voorkomen door zich goed te beschermen tegen uv-stralen (zonnestralen en zonnebank).
Om de twee jaar monitort Stichting tegen Kanker de evolutie van de kennis, attitude en het gedrag van de Belgen in verband met uv-bescherming via een Ipsos enquête. De resultaten van de uv-monitor 2023 versterken de oproep naar een nationale aanpak!
Uv-monitor 2023
Uit de resultaten van de uv-monitor 2023 van Stichting tegen Kanker blijkt duidelijk dat de kennis over de gevaren van de zonnestralen daalt … ondanks het gevoel van beter geïnformeerd te zijn.
Zo is men er vaker van overtuigd dat één keer smeren per dag voldoende is en steekt de mythe dat je eerst moet verbranden om beter te bruinen weer vaker de kop op. Het valt op dat de 44+ers duidelijk beter op de hoogte zijn over de mythes dan de min 35-jarigen. Jongeren en mannen blijven de groepen die het minst goed op de hoogte zijn. Bij buitenwerkers dringen betere kennis en preventieve maatregelen zich op!
Wat met het gedrag?
Het percentage verbrandingen door de zon van volwassenen, maar ook kinderen, blijft zeer hoog. Het aantal Belgen dat zwaar verbrandt door de zon (blaarvorming, rillingen, koorts en misselijkheid) bedraagt 10% (in 2011 bedroeg dit maar 2%). Vooral bij jongeren tussen 16 en 24 jaar blijft dit stijgen. 77,5% gaf aan verbrand te zijn geweest in 2023 waarvan 27% zwaar verbrand. Dat is geen positieve evolutie want uit een studie van NIH, blijkt dat 5 keer ernstig verbranden tussen de 15 en 20 jaar het risico op melanoom met 80% verhoogt. Vanaf 25 jaar is men zeer goed op de hoogte van de maatregelen en het risico op huidkanker. Toch geeft 1 op de 3 respondenten onder de 44 jaar aan nog liever te verbranden dan zonder kleurtje terug te komen van vakantie. Alarmerend is ook zonnebrand bij kinderen. Ondanks het even goed beschermen, zijn kinderen toch vaker en ernstiger verbrand in vergelijking met voorgaande jaren. Positief is wel dat Belgen de zonnebank minder frequent lijken te gebruiken. Het aantal zonnebankgebruikers stagneert op het lage niveau van 2021 (9%).
Stijging van het aantal huidkankers
In 2021 liep het aantal nieuwe diagnoses van huidkankers op tot 49.065 in België. Maar het is belangrijk om een onderscheid te maken tussen de verschillende vormen van huidkankers. Zich beschermen tegen de zon is uiterst belangrijk.
“Het merendeel van de huidkankers is vermijdbaar door een adequate UV protectie vanaf de kindertijd”.
Prof. Dr. Lieve Brochez, Voorzitter Belgian Association of Dermato-Oncology, Kliniekhoofd Dermatologie & Professor aan de faculteit geneeskunde en gezondheidswetenschappen UZ Gent
Buitenwerkers lopen meer gevaar
Buitenwerkers worden meer blootgesteld aan uv-stralen, waardoor ze meer risico lopen op het ontwikkelen van huidkanker. 22% van de Belgen werkt buiten, waarvan 1 op 3 meer dan 5 uur per dag. Uit de resultaten van de uv-monitor blijkt dat zij een zwakkere kennis hebben over de gevaren van de zon. Ze beschermen zich te weinig en geloven meer in mythes. Bovendien verbranden ze vaker en ernstiger. Ze zijn daarnaast minder sterk overtuigd van het belang om zich te beschermen tegen de zon.
Buitenwerkers die langdurig aan uv-straling zijn blootgesteld, lopen 77% meer kans dan de overige bevolking om actinische keratose, een vorm van zonbeschadiging op zichzelf nog niet kwaadaardig, en spinocellulair carcinoom te ontwikkelen. Bovendien ligt het risico op de ontwikkeling van basocellulair carcinoom bij hen 43% hoger. In Europa zijn er 14,5 miljoen buitenwerkers die ten minste 75% van hun tijd buiten werken.
Stichting tegen Kanker roept dan ook op om extra preventiemaatregelen te nemen voor deze doelgroep.
Wat zijn de uitdagingen?
De uitdagingen zijn groot! Stichting tegen Kanker roept de overheden op om een hogere prioriteit te geven aan de preventie van huidkanker en hier snel werk van te maken. Stichting tegen Kanker pleit voor:
- Het inzetten en investeren in primaire preventie om de instroom van patiënten om te buigen en het nemen van maatregelen tegen de zonnebanken
- Het ontwikkelen van een strategie rond vroegtijdige opsporing van huidkanker (secundaire en tertiaire preventie)
- Het behouden van vlot toegankelijke zorg en garanderen van de kwaliteit van zorg
